Świat w pandemii znacząco się zmienił. To, co do tej pory było oczywiste i zupełnie normalne nagle stało się nie do poznania. Ograniczenie kontaktów, izolacja, zamknięcie. I choć trwają przy tym próby kontynuowania normalnego życia, nie można się oszukiwać – żyjemy w świecie wirtualnym bardziej, niż kiedykolwiek wcześniej. Nauka, praca, spotkania, konferencje – to wszystko, co wcześniej wymagało naszej obecności, dzisiaj wymaga jedynie dostępu do komputera i zamyka się na kilkunastocalowym ekranie urządzenia.
Wciąż się uczymy. Nie wszyscy mieliśmy wcześniej styczność z życiem on-line w takim zakresie. Jak to sobie ułatwić? Jak być dobrym mówcą, kiedy siedzimy w czterech ścianach swojego domu? Jak słuchać, by dobrze to o nas świadczyło? I jak w tych dziwnych czasach może nam pomóc savoir-vivre?
„Nie szata zdobi człowieka” – czy na pewno?
W przenośnym znaczeniu możemy dyskutować nad sensem tego powiedzenia i wnioski będą różne. W znaczeniu czysto praktycznym – nasz wygląd ma OGROMNE znaczenie.
Brian Tracy – guru sprzedaży, jeden z najlepszych mówców motywacyjnych na świecie i człowiek ogromnego sukcesu już dawno temu – bazując na swoich wieloletnich doświadczeniach – stwierdził, że przy pierwszym spotkaniu (a z takimi w sieci również mamy do czynienia) ludzie w 95% kierują się wzrokiem. Czy wiesz, ile czasu potrzebujesz, by Twój umysł skonstruował sobie wrażenie dotyczące człowieka, którego widzisz pierwszy raz? 4 sekundy. To dlatego wygląd jest ważny.
Ma on też ogromne znaczenie dla Twojej psychiki. Być może o tym nie wiesz, ale to jak wyglądasz może ogromnie wpłynąć na to, jak mówisz.
Bądź mówcą, jakiego chciałbyś słuchać
Być może w tym mocno zmienionym świecie to Ty występujesz po stronie mówiącej. Jeśli masz wcześniejsze doświadczenia związane z wystąpieniami – pewnie będą dla Ciebie pomocne. Ale być może chcesz wiedzieć jak mówić, by inni chcieli słuchać? Jak możesz uzyskać pewność, że ktoś nie zechce Cię wyciszyć na swoim komputerze i podczas Twojego wykładu oglądać serialu na Netflixie?
- Słuchaj podczas mówienia. Niemożliwe? Spróbuj! Obserwuj swoją publiczność, odczytuj komunikaty wynikające z zachowania swoich słuchaczy. Ich mętny wzrok i zakamuflowane ziewanie to znak, że musisz ożywić wykład. Jak?
- Niech Twój wykład żyje. Stosuj anegdoty, mów ciekawie, podawaj przykłady. Niech Twój wykład będzie dla słuchacza pasjonującym doświadczeniem, nie przykrym obowiązkiem. Zadawaj również pytania i angażuj swoich odbiorców w rozmowę. Postaraj się dostosować swój przekaz do potrzeb odbiorców.
- Używaj swojego ciała w miarę możliwości. Wciąż powinna pracować Twoja mimika, stosuj także gesty. Twoja ekspresja pobudzi słuchaczy.
Bądź słuchaczem, do jakiego chciałbyś mówić
A co z zasadami dla słuchaczy? Czy odbiorcy takiego wykładu lub szkolenia mają „obowiązki” po swojej stronie? Tu dochodzimy do savoir-vivre, choć zahaczymy również o Arystotelesa. Dlaczego? Bo to on wyróżnił w komunikacji między ludźmi trzy ważne aspekty:
- ETOS – czy jesteś przygotowany, uśmiechnięty, przekonywujący? Jak się prezentujesz?
- PATOS – czy wzbudzasz w swoich rozmówcach emocje? Masz z nimi kontakt. Musisz wiedzieć, że zdecydowana większość ludzi podejmuje decyzje na podstawie emocji, dopiero później szuka dla nich logicznego wyjaśnienia. Niech to będzie dla Ciebie wskazówką.
- LOGOS – słowa i logika, których używasz. Niestety mają najmniejsze znaczenie, ale w życiu on-line często są Twoim najważniejszym atrybutem. Zerknij na dalszą część tekstu, by dowiedzieć się jak to pogodzić.
Co w końcu z tym savoir-vivre? Co jest ważne w słuchaniu lekcji czy wykładu on-line?
- Daj wykładowcy poczucie, że jest słuchany. Od czasu do czasu napisz coś lub odezwij się. Mogą to być krótkie komentarze, np. „celne spostrzeżenie, ciekawa informacja, piękne zdjęcie, pomocna grafika”.
- Uśmiechnij się! Jesteś przecież w (nie całkiem ukrytej) kamerze J Daj innym poczucie, że jesteś zadowolony ze swojej obecności na konferencji, lekcji czy wykładzie. Musisz bowiem wiedzieć, że uśmiech to często klucz do sukcesu na wielu płaszczyznach. Naukowcy z Uniwersytetu Kalifornijskiego przeprowadzili w 2015 roku badania, na podstawie których stwierdzili, że osoby które się uśmiechają łatwiej wchodzą w interakcje, większość ludzi jest w stanie im zaufać i podjąć z nimi współpracę.
- Nie każ czekać długo na odpowiedź. Jeśli pada pytanie – postaraj się odpowiedzieć. To pokaże, że jesteś zainteresowany i zaangażowany. To doping dla reszty uczestników spotkania on-line.
- Jak Cię widzą, tak Cię piszą. W home office oczywiście mamy nieco większą swobodę. Ale zgodzisz się zapewne, że udział w telekonferencji w nawet najbardziej wyjściowej piżamie nie jest dobrym pomysłem. Podobnie jest z wczorajszą fryzurą i jeszcze bardziej wczorajszym makijażem. Zadbaj o to, by Twój obraz w kamerce kojarzył się ze schludnym i zadbanym. Nie musisz wówczas udawać, że nie działa Ci kamera. Możesz również uśmiechnąć się pod nosem na pytanie: „Mamo, ty na live się perfumujesz”?!
Neonowa bluzka, trzeszczące krzesło i podjadanie ciastek… Savoire-vivre w życiu on-line
To bardzo ważne, by zadbać nie tylko o siebie, ale też o swoje otoczenie podczas wideokonferencji. O tym dlaczego tak jest powiemy sobie za chwilę.
- Zadbaj o odpowiedni strój. Jaskrawe kolory zwykle wyglądają bardzo ładnie, ale obraz z kamery, który widzi osoba, po przeciwnej stronie, może zacząć migotać. Podczas spotkań biznesowych w świecie wirtualnym upewnij się, że dress code uczestników spotkania stanowi odzwierciedlenie wrażenia, jakie twoja firma chce zrobić na innych.
- Obraz mówi więcej niż tysiąc słów. Pamiętaj, że ściana za Tobą również pojawia się na ekranie Twojego rozmówcy. Czy jest na niej coś, czego twój nowy klient nie powinien zobaczyć?
- Mikrofon i słuchawki, wszyscy mamy takie sprzęty dołączane do telefonu – używajmy ich dla własnego komfortu i wygody, ale także dla komfortu osoby po drugiej stronie ekranu komputera.
- Nie nagrywajmy takich zajęć, jeśli wykładowca się na to nie zgadza.
Dwa problemy notorycznie pojawiające się podczas wideokonferencji lub zajęć on-line.
- KOMPLETNA CISZA ALBO WSZYSCY UCZESTNICY MÓWIĄCY JEDNOCZEŚNIE. W Pierwszym przypadku wydaje się, jakby wszyscy rozmówcy naraz przerwali połączenie lub poszli spać. W wielu krajach (w szczególności obszaru Azji i Pacyfiku) istnieje zwyczaj zachowania krótkiej ciszy po czyjejś wypowiedzi, co oznacza refleksję nad tym, co rozmówca powiedział. To z kolei może być dla niektórych irytujące, zwłaszcza dla uczestników z Europy Zachodniej. Kiwnięcie głową i werbalne „yhm” wypowiadane od czasu do czasu pomoże utwierdzić rozmówców w przekonaniu, że wciąż są słuchani. Kolejny problem jest wtedy, gdy wszyscy uczestnicy usiłują rozmawiać ze sobą lub — co gorsza - odbierają połączenia komórkowe. Upewnij się, że koncentrują się oni raczej na konferencji, a nie na osobistej wymianie zdań. No i oczywiście - niech wszyscy nie mówią naraz, to powinien moderować prowadzący.
- NIEPOŻĄDANE DŹWIĘKI I ODGŁOSY. Nawet w momencie, kiedy Ty nie wydajesz z siebie dźwięku, Twoja biżuteria - jak najbardziej. Dzwoni i grzechocze z każdym poruszeniem ręki. A może twoje krzesło trzeszczy albo właśnie stukasz palcami w blat stołu? Wszystkie tego typu odgłosy są szczególnie dobrze słyszalne podczas telekonferencji, wideokonferencji czy zajęć lekcyjnych. Podobnie odgłosy typowe dla przeziębienia — kaszel czy ciężki oddech.
Po co to robisz?
To wszystko robimy po to, by do tego dziwnego okresu i nietypowych doświadczeń wprowadzić odrobinę normalności, a także po to, by nie wypaść z tego rytmu, do którego przecież wrócimy.
Pamiętajmy, że nauczanie on-line to nowa sytuacja nie tylko dla uczniów, ale także dla wykładowców. Dlatego tak ważne jest, aby okazać temu wykładowcy zainteresowanie, życzliwość i zaangażowanie. Dużo łatwiej przechodzi się takie trudne zadania, kiedy jesteśmy w gronie wspierającym się i sobie kibicującym. Dlatego stań na wysokości zadania i ułatw je sobie i innym J
Poniżej pięć rzeczy, jakie powinieneś sprawdzić przed spotkaniem w trybie on-line?
- ŚCIANA. Czy jest czysta i dobrze zagospodarowana? Jeśli jest na niej biblioteczka, być może widać jakieś tytuły, które nie każdy powinien zobaczyć?
- Czy jest czyste i schludne? Czy może są tam jakieś dokumenty przeznaczone tylko dla Twoich oczu?
- Czy jesteś odpowiednio ubrany? Czy siedzisz wyprostowany, ale nie spięty? Czy nie wyglądasz, jakbyś miał zaraz zasnąć?
- DŹWIĘK. Unikaj pomieszczeń, w których tworzy się echo lub z łatwością docierają do niego dźwięki z zewnątrz. Upewnij się, że wszystko dobrze słychać, szczególnie osoby, które z natury mówią ciszej.
- OŚWIETLENIE. Czy pokój jest dobrze oświetlony, ale niezbyt jaskrawo? Czasem światło może spowodować, że niektóre osoby mogą wyglądać na zmęczone lub nieogolone.
Dbaj o to, by obecny czas był dla Ciebie z perspektywy czasu ciekawym doświadczeniem, a nie przykrym wspomnieniem!